CHÁNH NIỆM - TRÍCH: CON ĐƯỜNG TỪ BI - A PATH WITH HEART - Tác giả: Jack Kornfield - Người dịch: Như Lôi - NXB Đà Nẵng – Phương Nam Book

Phương tiện thiện xảo thứ năm cho việc xử trí những khó khăn được gọi là Thực hành Chánh niệm. Đối diện nó, ta có thể phát khởi phần lớn những dục vọng của mình theo mọi cách. Trong cách thứ năm này, ta hãy chọn bất cứ khó khăn nào đã luôn tái diễn, và hoàn thành nó trong khi nhận diện đầy đủ về điều đang diễn ra suốt toàn bộ tiến trình. Có hai hạn chế khi chọn cách thực tập này. Trước hết, nó phải không có hại cho bản thân bạn hoặc bất kì ai khác. Thứ nhì, nó phải được thực hiện trong chánh niệm. Theo đó, nếu là một dục vọng, ta thể hiện nó, toàn tâm chú ý tỉ mỉ xuyên suốt quá trình. Nếu đó là thứ gì cần phải được bộc lộ, hãy bộc lộ nó, quán sát trạng thái của tâm trí, cảm giác trong cơ thể, sự co thắt hoặc mở rộng của tâm khi chúng ta làm điều đó. Ta quan sát toàn thể tiến trình và để cho sự trải nghiệm, các cảm giác trong thân, và kết quả trở thành đạo sư của mình. Đó chính là một vị thế mạnh mẽ mà ta có thể thức tỉnh. Dù vậy, hãy nhớ, điều quan trọng là phải không làm hại bản thân hoặc bất cứ ai khác trong tiến trình ấy.

Ở bước đầu tiên, chúng ta chỉ cần đơn giản phóng đại khó khăn của mình. Ở Thái Lan, ngài Achaan Chah đã chỉ dẫn một thiền sinh thường nổi giận bắt đầu tiến trình này bằng cách giam mình vào căn lều tôn bé xíu vào một ngày nóng bức của miền nhiệt đới. Ông chỉ định anh ta cuộn mình trong nhiều lớp áo choàng mùa đông và cứ giận dữ, thực sự để bản thân cảm nhận nó trọn vẹn. Việc thực hành chánh niệm có một bước khác nữa. Một đạo sư tôi đã theo học ở Ấn Độ mắc chứng thèm ngọt. Ông rất thích bánh gulab jaman. Bánh gulab jaman rất ngọt khiến món tráng miệng trong hệt như bánh nướng. Sau khi thử những kỷ luật nội tại và thiền định không thành công, ông đã quyết định xử trí việc này bằng cách phát tác nó. Ngày nọ, ông đi đến chợ và đặt mua ba mươi tiền bánh gulab jaman. Đây là một núi đồ ngọt trôi nổi trên một đại dương si-rô đường. Ông ngồi xuống với món này và lệnh cho mình ăn hết mức có thể với chánh niệm, chú ý mọi thứ diễn với ông trong tiến trình đó. Ông đã thấy sự bình an đến vào khoảnh khắc dục vọng kia kết thúc (với miếng cắn đầu tiên). Ông cảm nhận nỗi đau của dục vọng ấy. Ông cảm nhận cái khoái lạc của vị ngọt. Ông ý thức cái khoái lạc kia biến thành sự áp bức khi ông tiếp tục ăn những đối tượng dục vọng tương tự, một núi bánh gulab jaman. Rốt cuộc, ông đã không bao giờ bị quấy rầy vì dục vọng khôn nguôi với món bánh gulab jaman kia nữa.

Việc này, mức độ nào đó là một hình thức thực tập tiến bộ. Nó không có nghĩa là cứ say sưa lặp lại hoặc cứ phát tác những bức bí của chúng ta hoài hoài. Nó có nghĩa là làm việc đó một lần trong khi thực sự hiện diện và thức tỉnh một cách trung thực về mọi chuyện xảy ra, học hỏi từ hành động đầu tiên cho đến kết quả cuối cùng.

Như bạn thấy, có nhiều cách để khiêu vũ với những khó khăn. Mỗi một cách là một sự vận động từ vô thức đến sự chú tâm mở rộng. Ta có thể nghiên cứu chúng, hoặc chỉ cần buông xả chúng. Ta có thể biến đổi chúng và học cách khiến những nguồn năng lượng này thành một phần hữu ích trong thực tập. Khi không thể làm được vậy, ta có thể gác chúng lại và về sau hãy tìm ra một hoàn cảnh an toàn và hỗ trợ để xử trí chúng. Vượt qua điều này, ta có thể phóng đại chúng trong tưởng tượng của mình để tiến tới giao hảo với chúng. Ta có thể thực hành chánh niệm với chúng. Tất cả những phương cách này giữ cho thực tập của ta được tinh tấn, chân thành, và sống động.

Khi vị thánh Ramakrishna của Ấn Độ được hỏi tại sao có cái xấu trên thế gian, ông đã trả lời rằng, “Để sâu dày thêm cốt truyện”. Chính những chất làm sâu dày cốt truyện này thường là những thứ khó khăn và dai dẳng nhất, có thể dẫn ta đến chỗ mở rộng thân, tâm và trí. Khi làm vậy, ta khám phá ra rằng những thứ này chẳng đời nào là căn tính đích thực của mình. Dưới tất cả nước mắt, đau đớn, sợ hãi và giận dữ đã làm ta co cụm, chúng ta có thể tìm thấy tự do, hoan hỉ và thư thái khi đối diện với đời sống toàn vẹn.

Ảnh: nguồn internet