TÂM TẠO TÁC MỌI SỰ NHƯ MỘT NHÀ ẢO THUẬT - Trích: Một Hướng Dẫn Đầy Đủ VỀ CON ĐƯỜNG PHẬT PHÁP - Tác giả: Drikung Bhande Dharmaradza bình giảng Khenchen Konchog Gyaltshen

TÂM TẠO TÁC MỌI SỰ NHƯ MỘT NHÀ ẢO THUẬT

Trích: Một Hướng Dẫn Đầy Đủ

VỀ CON ĐƯỜNG PHẬT PHÁP

Tác giả: Drikung Bhande Dharmaradza bình giảng Khenchen Konchog Gyaltshen

Thanh Liên dịch sang Việt ngữ

--o0o--

Tâm tạo tác mọi sự như một nhà ảo thuật. Mọi đau khổ và vui thú của sinh tử và niết bàn xuất hiện từ nó.
TÂM TẠO TÁC MỌI SỰ NHƯ MỘT NHÀ ẢO THUẬT - Trích: Một Hướng Dẫn Đầy Đủ VỀ CON ĐƯỜNG PHẬT PHÁP - Tác giả: Drikung Bhande Dharmaradza bình giảng Khenchen Konchog Gyaltshen

TÂM TẠO TÁC MỌI SỰ NHƯ MỘT NHÀ ẢO THUẬT

Trích: Một Hướng Dẫn Đầy Đủ

VỀ CON ĐƯỜNG PHẬT PHÁP

Tác giả: Drikung Bhande Dharmaradza bình giảng Khenchen Konchog Gyaltshen

Thanh Liên dịch sang Việt ngữ

--o0o--

Tâm tạo tác mọi sự như một nhà ảo thuật.

Mọi đau khổ và vui thú của sinh tử và niết bàn xuất hiện từ nó.

Hãy giữ chặt ý nghĩa đích thực của tâm.

Đây là lời khuyên tâm huyết của tôi.

TÂM TẠO RA MỌI SỰ

Nó như một nghệ sỹ có thể vẽ những bức tranh tuyệt đẹp về thế giới, mô tả những quốc gia, thành phố, núi non, thung lũng, sông ngòi, đại dương, cây cối, và những con người khác nhau. Cùng cách đó, tâm có thể tạo nên những loại nghiệp khác nhau, cả tích cực lẫn tiêu cực. Khoa học, kỹ thuật học, các thông tin, và những chuyên chở là tất cả những sáng tạo của tâm. Hãy nhìn một máy tính, chẳng hạn thế. Nó rất phức tạp và tinh vi. Mỗi một và mọi chi tiết được tạo nên bởi tâm. Nhưng đồng thời, người ta không thực sự thấu biết tâm và không thể tìm ra nó. Tâm hiện hữu ở đâu? Ta có thể nói rằng não bộ đóng một vai trò quan trọng trong việc hoạt động của tâm, nhưng mỗi người có một não bộ và mỗi não bộ đều khác nhau, thậm chí trong các đứa con của cùng cha mẹ. Các trẻ con có cùng gien, nhưng những cách thức suy nghĩ của chúng có thể rất khác nhau.

Não và trái tim là nơi tâm thực hiện các hoạt động của nó, nhưng tự tâm thức thì vô hạn và không có thực chất, như không gian. Đó là tâm thức, là một vấn đề vô cùng trừu tượng; nó không là vật chất; nó không hiện hữu mà cũng không không hiện hữu. Bởi tâm thì vô hạn, có thể không có lúc chấm dứt việc phát minh hay khám phá. Đức Phật hoàn toàn khám phá bản tánh của tâm, của chính Ngài và của tất cả chúng sinh. Đối với Ngài, không có chủ đề hay đối tượng nào bị che dấu. Mọi sự đều hiển nhiên, trong sáng, và rõ ràng, bao gồm những nguyên nhân và kết quả của mọi hiện tượng của sinh tử và niết bàn. Ngài hoàn toàn nhận ra tâm giác ngộ và tâm không giác ngộ của chúng sinh. Vì thế, Ngài có thể giảng dạy và biểu thị con đường một cách hoàn hảo.

Cả niết bàn và sinh tử đều không hiện hữu tách biệt với tâm. Khi tâm mê lầm, khi ta thất bại trong việc nhận ra bản chất của các hiện tượng hay bản tánh của tâm, ta tạo nên đủ loại nghiệp và sau đó đau khổ trong sáu cõi tùy theo nghiệp ta đã tạo. Nhưng khi mê lầm này được tiêu trừ và tâm thanh tịnh được nhận ra, sự nhận ra đó là nguồn mạch của mọi hỷ lạc và hạnh phúc.

Mọi đau khổ xảy ra trong sinh tử là những sáng tạo của tâm ta. Giác ngộ cũng là một hiển lộ của tâm ta. Hiểu rõ điều này, ta nên nỗ lực thực hành mỗi ngày để duy trì ý nghĩa đích thực của trí tuệ. Mục đích của việc thực hành Pháp là để thực sự nhìn thấy tâm bạn. Dù ta tụng các thần chú, hát các bài cầu nguyện, ngồi yên lặng, hay thực hành lễ lạy, tất cả những điều này là phương tiện để duy trì tâm thức ở nơi chốn đích thực của nó. Điều này rất, rất quan trọng. Đó là điểm chính yếu trong việc thực hành của ta.

Tâm như một nhà ảo thuật có thể tạo ra bất kỳ điều gì ông ta muốn - các thú vật, cung điện, những vật tuyệt đẹp và những thứ đáng sợ - và khi ông ta đã làm, chúng tan biến mất. Nếu bạn đi tới Disneyland bạn có thể nhìn thấy rất nhiều biểu diễn khác nhau. Tất cả những thứ này là những sáng tạo của tâm thức. Sinh tử và niết bàn cũng như một giấc mộng. Các kinh nghiệm khác nhau của trạng thái mộng dường như rất thật, nhưng khi bạn tỉnh thức, giấc mộng biến mất. Thế giới-mộng đã đi đâu? Không đâu cả. Nó từ đâu đến? Không ở đâu hết. Và ngay khi bạn tiếp tục ngủ lại, thế giới tỉnh thức tan biến. Đây chỉ là một trạng thái của tâm.

Điều này có thể được nhìn thấy rõ ràng trong đời sống hàng ngày của ta. Khi tâm ta an bình, tĩnh lặng, và thư thản, mọi sự dường như tốt đẹp, và chúng ta hoàn toàn tin tưởng. Mọi người đến chào hỏi ta, và ta cảm thấy rất thoải mái khi trò chuyện với họ. Vào lúc khác tâm ta bị kích động và lầm lạc, khiến ta cảm thấy không thoải mái khi nhìn mọi người. Nếu có ai đến gần ta, ta cảm thấy khó chịu. Điều này được gọi là tâm tạo tác-mọi sự. Mọi sự do tâm tạo tác bởi những tập quán khác nhau. Khi những tập quán này xuất hiện, chúng ta bị chúng tóm bắt.

Giáo pháp thì không quá khó hiểu, nhưng khó thực hành. Tâm ta thật khó huấn luyện. Người ta nói: “Tôi không thể thực hành điều này. Nó quá nhiều đối với tôi.” Rồi họ trở lại với những cách suy nghĩ xưa cũ, vẫn lầm lạc, và tạo thêm đau khổ. Bạn phải biết tâm của chính bạn và làm việc với nó khó khăn ra sao. Khi bản thư thản và an bình, thực hành dường như đơn giản. Khi đó bạn hạnh phúc và bạn nói rằng thực hành của bạn tiến triển tốt đẹp. Nhưng vào lúc khác mọi sự hoàn toàn lật ngược lại. Bạn quên mất những thực hành của bạn và chìm sâu trong sinh tử. Khi đó bạn tự hỏi điều gì đã xảy ra, điều gì đã sai lầm. Đây chỉ là những trạng thái tinh thần.

Đôi khi ta có thể nghĩ rằng Giáo pháp không hiệu quả. “Tôi đã thực hành nhiều năm,” ta nói, “và tôi không tiến bộ chút nào. Tôi đã trì tụng hàng trăm và hàng ngàn thần chú nhưng chẳng có gì thay đổi. Có điều gì sai lầm?” Ta không nhận ra rằng ta đã không thực hành đúng đắn, vì thế ta đổ lỗi cho thiền định và nói nó không tốt. Sau đó ta có nguy cơ từ bỏ. Điều này thật không may. Đó không phải là lỗi của Giáo pháp nhưng đúng hơn đó là một trường hợp ta không thể sử dụng tâm mình theo đúng cách. Thay vì nói Giáo pháp phải làm điều gì cho ta, ta nên sử dụng Giáo pháp như một khí cụ; ta phải chịu trách nhiệm tịnh hóa bản thân. Những điểm này vô cùng quan trọng. Tâm có thể là một viên ngọc như ý khi chúng ta sử dụng nó tốt đẹp.

Điều này được gọi là nghiên cứu “ý nghĩa nội tại” hay “tâm nội tại” Tâm nội tại thì khó hiểu bởi nó là một vấn đề sâu xa và phức tạp. Tâm ta luôn luôn đi theo ta, tuy thế ta vẫn không hiểu nhiều về nó - nó sâu xa biết bao. Nếu ta tìm kiếm tâm ta, ta không thể tìm ra nó. Ta không thể tìm ra nó, và tuy thế nó chế ngự cuộc đời ta. Tâm là một vấn đề vô cùng ẩn mật. Ta không thể hiểu biết sự sâu xa của nó, ngay cả với những khoa công nghệ vô cùng phức tạp. Giáo pháp là khí cụ duy nhất có thể khám phá nó.

Bởi Đức Phật thì toàn trí, các giáo lý mà Ngài ban dạy cho ta về cách sắp xếp lại tâm ta theo cách thế đúng đắn. Đây là lý do ta lập lại những gì Đức Phật nói và tin rằng ta nên đi theo Ngài. Nếu ta có thể thực hành phù hợp ý nghĩa đích thực của giáo huấn của Đức Phật, ta sẽ thoát khỏi đau khổ và mê lầm. Ta sẽ có thể đem hạnh phúc đến cuộc sống hàng ngày của ta và cuối cùng thành tựu hạnh phúc tối thượng. Đây là bản chất cao quý của Phật pháp. Ví dụ như, các nhân vật lịch sử như Milarepa và Đức Jigten Sumgôn đã đi theo con đường của Đức Phật và khám phá trạng thái tối thượng bản tánh tuyệt đối của tâm. Qua điều này, các ngài trợ giúp vô số chúng sinh để họ cũng tự giải thoát mình khỏi đau khổ lầm lạc.

Nếu ta có thể thực hành theo cách này, niềm tin của ta nơi Phật pháp sẽ rất vững chắc và kiên cố. Cho dù điều gì xảy ra, cho dù những gì người khác có thể suy nghĩ, sẽ chẳng có gì lay chuyển nổi niềm tin và lòng sùng mộ của chúng ta. Nếu trên nền tảng này chúng ta có thể phụng sự Giáo pháp, điều này sẽ rất hiệu quả. Ta nên cố gắng để phụng sự tốt và lợi lạc cho mọi người. Cho dù người đó có thể là ai, hãy cố gắng biểu thị cho họ con đường đúng đắn. Đây là cách thức mang lại hạnh phúc và chấm dứt đau khổ...không tùy theo niềm tin của ta, nhưng tùy theo luật nhân quả, “luật” của sinh tử và niết bàn. Đây là lý do vì sao các giáo lý nhấn mạnh động lực, và vì sao ta nên luôn luôn vun bồi tâm giác ngộ, Bồ đề tâm.

Chủ đề này thì sâu xa và bao la. Một khi ta hiểu rõ điều này, ta sẽ giữ mọi phương pháp để tự giải thoát khỏi sinh tử và để thành tựu giác ngộ toàn hảo. Ta sẽ biết cách vun trồng và thực hành Bồ đề tâm, và với các thực hành của các giai đoạn phát sinh và thành tựu của Bổn Tôn yidam, chúng ta sở hữu khả năng làm sinh khởi lòng sùng mộ vĩ đại đối với Đạo sư của ta và thực hành bốn kaya (thân) của Guru Yoga. Do bởi điều này, chúng ta sẽ có thể thực hành an định, nội quán phê bình đặc biệt, và Đại Ấn một cách thành công. Và ta sẽ hiểu cách làm thế nào hiến dâng những đức hạnh để thành tựu kết quả tuyệt đối.

Do bởi câu kệ này nhấn mạnh tầm quan trọng của tâm, một số người có thể nghĩ nó đẩy mạnh phái Duy Tâm (Phạn: Cittamatra) của tư tưởng. Những người như thế có ít kiến thức về Phật pháp. Trước tiên, qua lý lẽ của hệ thống Trung quán (Madhyamaka), chúng ta phải hiểu biết cách phá hủy những khái niệm sai lạc của ta về các hiện tượng bên ngoài và những khái niệm sai lạc về tâm phóng chiếu chúng. Nếu ta có thể làm điều này, Phật quả là điều có thể. Tâm là nhà máy của sinh tử và niết bàn. Tâm lầm lạc và ngây thơ của ta tạo nên sáu cõi sinh tử và nhiều mức độ trong mỗi một cõi. Một tâm giác ngộ và không lầm lạc tạo ra những trạng thái giác ngộ khác nhau và giải thoát ta khỏi mọi đau khổ.

Ảnh: Khenchen Konchog Gyaltshen (phải) và Garchen Rinpoche (trái)

Bài viết liên quan