THIÊN TÀI TRẺ THƠ - TONY BUZAN – SỨC MẠNH CỦA TRÍ TUỆ SÁNG TẠO

Trẻ nhỏ - những nhà sáng tạo bậc thầy!

Bạn nên nhận ra rằng càng trưởng thành, bạn càng phải trở nên trẻ trung hơn! Đến chương này, bạn sẽ hiểu lý do tại sao việc đánh thức “đứa trẻ sáng tạo” khám phá thêm một hướng tiếp cận mới mẻ, năng động về tư duy sáng tạo và tham gia vào Sân chơi – chính là phần Rèn luyện Trí tuệ Sáng tạo, một tên gọi mới phù hợp với chương này!

Thiên tài sáng tạo trẻ thơ!

Như một “đứa trẻ trưởng thành”, Einstein luôn băn khoăn về vũ trụ mình đang khám phá và thường xuyên đặt ra những câu hỏi đơn giản mà không kém phần sâu sắc về bản chất của không gian, thời gian, Vũ trụ và Chúa trời.

Isaac Newton, một trong những cây đại thụ trong lịch sử khoa học, là hình mẫu tiêu biểu cho kiểu nhà khoa học nghiêm túc, với cái đầu lô – gic, hết sức duy lý trí.

Ông tự nhìn nhận bản thân theo một phương diện rất khác. Ông nghĩ mình giống như một cậu bé đi lang thang dọc bờ biển, thỉnh thoảng tìm thấy một chiếc vỏ sò đẹp hay một viên đá nhiều màu, lấp lánh đầy mê hoặc. Bãi biển đã được đại dương gột rửa sạch, và ở đó có một cậu bé đang hồn nhiên chơi đùa.

Với Newton, những lý thuyết và hiểu biết sâu sắc của ông chỉ là những chiếc vỏ sò đẹp và những viên đá quý lấp lánh đó; còn đại dương bao la kia chính là Đại dương của Chân lý, thật khó để mà khám phá hết.

Người lớn đã cạn nguồn sáng tạo?!

Một nghiên cứu “chấn động” được thực hiện tại Utah, Mỹ để xác định mức độ khai thác tiềm năng sáng tạo của con người thuộc nhiều độ tuổi khác nhau. Và sau đây là kết quả thật đáng buồn!

Nhóm tuổi trẻ mần non có mức sáng tạo được sử dụng 95 – 98%
Nhóm tuổi học sinh trung học có mức sáng tạo được sử dụng 50 – 70%
Nhóm tuổi học sinh phổ thông/ sinh viên đại học có mức sáng tạo được sử dụng 30 – 50%
Nhóm tuổi người lớn có mức sáng tạo được sử dụng < 20%

Khi đọc xong cuốn sách này, bạn sẽ hiểu lý do tại sao càng lớn tuổi, tất cả những điều được đề cập ở đây sẽ dần dần biến mất khỏi cuộc sống của chúng ta, chỉ còn lại lớp vỏ ngoài rỗng tuếch, vô giá trị!

Trong hộp; ngoài hộp; trở vào trong hộp!

Cách tự rèn luyện bản thân lâu nay đã làm bó hẹp khả năng tư duy sáng tạo của ta. Phần lớn các phương pháp giáo dục và xu hướng đào tạo kinh doanh hiện đại đang cố đưa xa “vượt xa khỏi hộp”.

Hãy vận dụng một trong những công cụ tư duy sáng tạo mà ta đã biết – quan sát từ một góc nhìn khác.

Vào những dịp lễ/Tết, các bậc cha mẹ thường than phiền về cách đối xử của con trẻ đối với những đồ chơi tuyệt vời mà chúng nhận được. Lời than phiền đại để như sau:

“Chúng tôi bỏ ra mấy triệu đồng để mua món đồ chơi tuyệt vời này, với tất cả những tính năng mới nhất, vậy mà đã bị con trai và con gái bé bỏng của chúng tôi cho xếp xó chỉ sau 15 phút. Và bây giờ chúng đang chơi với cái hộp đựng quà!”

Tại sao tình huống này lại xảy ra quá phổ biến? Trí tuệ sáng tạo đáng kinh ngạc của trẻ chẳng mất nhiều thời gian để khám phá hết món đồ chơi mới kia – chỉ có vài tính năng đơn giản, cứ lặp đi lặp lại – nên sau một hồi thỏa thuê chinh phục, trẻ tiếp tục chuyển sang cái khác. Chuyển sang cái gì? Là cái gì đó thú vị hơn – chiếc hộp.

Hãy thử nghĩ xem cái hộp đó có thể là gì đối với một đứa trẻ. Nó có thể là:

Một cỗ máy đi ngược thời gian đem chúng trở lại thời kỳ của khủng long.
Một chiếc tàu không gian đưa chúng tới tận cùng của Vũ trụ
Một cái hang
Một ngôi nhà
Một chiếc xe hơi
Một chiếc thuyền
Một nơi ẩn náu bí mật

Và bản thân bạn có thể sử dụng trí tưởng tượng sáng tạo và ngây thơ như trẻ nhỏ để nghĩ ra ít nhất 20 công dụng của chiếc hộp.

Bây giờ chúng ta sẽ đảo ngược xu hướng hiện đại, nghĩa là thay vì “vượt ra khỏi hộp” thì chúng ta lại “trở vào trong hộp”, nơi mà “sân chơi” cho trí tưởng tượng sáng taoj là vô hạn – miễn là chúng ta biết cách khai thác.

Theo cách tư duy sáng tạo truyền thống, “trong hộp” thì không tốt, còn “vượt qua khỏi hộp” mới tốt. Nhưng từ góc nhìn của trẻ nhỏ, khi ở “trong hộp”, bạn vẫn như ra khỏi hộp với trí tưởng tượng bay bổng của mình.

Do đó, kể từ bây giờ, sẽ có hai nguồn hướng dẫn giúp bạn tích lũy sức mạnh sáng tạo của mình: thiên tài sáng tạo Leonardo da Vinci và thiên tài sáng tạo trẻ thơ.

Như đã hứa, đến đây, phần Rèn luyện Trí tuệ Sáng tạo như thường lệ sẽ trở thành sân chơi cho bạn!

Sân chơi Sáng tạo

Nhìn chằm chằm vào mọi vật

Giống như trẻ nhỏ, hãy nhìn chằm chằm vào mọi vật. Khi trẻ nhìn chằm chằm cái gì, đôi mắt của chúng dường như “gom nhặt” lấy từng chi tiết, rồi để dành sử dụng cho sự tưởng tượng sáng tạo phong phú sau này.

Hóng chuyện!

Khi bạn lắng nghe với trí óc mở rộng như đứa trẻ, thế giới tuyệt vời của bạn sẽ chứa đầy những thông tin, những tham chiếu thú vị để sử dụng trong tương lai.

Nghĩ ra những câu chuyện thần tiên

Bằng cách để cho trí tưởng tượng sáng tạo hoàn toàn tự do bay bổng, bạn có thể nghĩ ra những câu chuyện thần tiên và diệu kỳ.

Chơi với đồ ăn

Người lớn chúng ta thường bảo trẻ nhỏ không được nghịch với đồ ăn của chúng. Nhưng tại sao chúng lại thích chơi với đồ ăn? Bởi vì nó mang lại nhiều niềm vui (được cảm nhận bằng mọi giác quan)! Khi ta bảo trẻ: “Không được nghịch thức ăn”, thì thực ra ta đang nói: “Đừng có mê ba cái thức ăn này! Đừng trở thành đầu bếp!”.

Nấu ăn dần trở thành một trong những sở thích phổ biến nhất thế giới. Thật vui là ngày càng nhiều trẻ em thích điều đó. Vì vậy, hãy… nghịch thức ăn giống như trẻ!

Chơi với trẻ

Thay vì cho trẻ chơi những trò chơi theo ý người lớn, lần tới khi bạn chơi với trẻ (điều này nên xảy ra sớm và thường xuyên!), hãy để chúng làm chủ cuộc chơi. Rồi bạn sẽ nhận thấy trí tuệ sáng tạo của mình được kéo dài vô tận!

Khám phá những điều mới mẻ

Cuộc sống của trẻ nhỏ luôn trải đầy những khoảnh khắc trải nghiệm và học hỏi. Hãy xây dựng lại thái độ này, khám phá và học hỏi nhiều hơn nữa để cuộc sống của bạn phong phú và sáng tạo hơn.

Tự thưởng cho mình điều gì đó đơn giản mà thú vị

Một trong những niềm vui lớn nhất đối với trẻ là được thiết đãi những món quà vặt nho nhỏ, đặc biệt, chẳng hạn như một cây kem phủ ba hương vị chúng yêu thích hay một miếng bánh mì nóng giòn. Khi bạn là một “đứa trẻ ngoan”, hãy tự thưởng cho bản thân điều gì đó là lạ, nho nhỏ và thú vị.

Sử dụng “Bộ công cụ của trẻ”

“Bộ công cụ” mà trẻ thường sử dụng để leo lên “ngọn núi” tri thức khổng lồ là dựa trên bộ câu hỏi Cái gì?, Tại sao?, Ai?, Ở đâu?, Khi nào? Đầy hóc búa. Câu trả lời sẽ giúp kết nối các ý tưởng, xây dựng tấm bản đồ kiến thức khổng lồ cần thiết cho trải nghiệm sống sau này. Vì vậy hãy đặt ra thật nhiều câu hỏi (cùng với cả sự kiên nhẫn!) như trẻ nhỏ.

Hãy hỏi Tại sao? Hay Như thế nào/ Bằng cách nào? Ít nhất năm lần!

Hãy tập thói quen hỏi Tại sao? Và Như thế nào/ Bằng cách nào? năm lần để mở rộng tư duy sáng tạo. Sau câu hỏi thứ nhất sẽ là một câu trả lời. Sau đó hỏi lại lần nữa, và lần này có tham khảo thêm câu trả lời trước đó. Cách làm này sẽ giúp mở mang “ngân hàng” kiến thức và trí tưởng tượng của bạn.

Lặp lại quá trình trên năm lần, thường thì bạn sẽ nhận thấy mình hiểu biết hơn, suy nghĩ sáng tạo và dễ dàng đưa ra cách giải quyết vấn đề hơn.