TRONG CUỘC SỐNG NÊN THƯỜNG PHÁT NGUYỆN - TRÍCH: MƯỜI ĐẠI NGUYỆN CỦA BỒ TÁT PHỔ HIỀN - Tác giả: Đại sư Tinh Vân - Chân Như Pháp dịch, NXB Dân Trí 2024.

Phật giáo nhân gian không chỉ đặt nặng về việc sám hối, mà còn chú trọng đến việc phát nguyện, lại từ nơi sám hối đến phát nguyện mà dẫn dắt chúng ta đi đến con đường cao rộng. Trong Ma ha chỉ quán của Đại sư Trí Giả thời Tùy, có nhắc đến năm việc sám hối đó là: Sám hối, khuyến thỉnh, tùy hỷ, hồi hướng và phát nguyện, chính là nói sau việc sám hối còn phải phát nguyện.

Trong hai thời công phu sáng và tối, chúng ta thường tụng bài Tứ hoằng thệ nguyện: “Chúng sinh vô biên thệ nguyện độ, phiền não vô tận thệ nguyện đoạn, pháp môn vô lượng thệ nguyện học, Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành”, bốn lời sám hối phát nguyện này là cách chúng ta nhổ sạch gốc rễ sinh tử, nên không còn đắm trước bởi tham, giận, ngu si và phiền não. Trong cuộc sống hằng ngày, nếu chúng ta sống và hành động theo “Ba việc tốt” và “Bốn việc tặng cho” cũng chính là sám hối và phát nguyện. Nhưng, trong pháp môn sám hối của Phật giáo, việc quan trọng nhất là phải phản tỉnh, sửa đổi và phát nguyện trong tương lai, làm sao giúp chúng ta cống hiến sức mình để phục vụ gia đình và xã hội. Cho nên, trong cuộc sống sinh hoạt thường ngày làm sao để chúng ta phát tâm cải ác hướng thiện? Sau đây tôi sẽ đưa ra một số quan điểm để mọi người tham khảo:

Một, lời nói khen ngợi: Trong kinh Chính pháp niệm xứ có nói: “Nước cam lồ và độc dược đều từ nơi miệng con người”, nói lời xấu ác hay tốt đẹp đều do tâm ý của chính chúng ta. Nếu trong miệng hay nói lời tốt đẹp, vừa giúp cho người tăng trưởng căn lành mà cũng có thể giúp mình tăng trưởng đức hạnh. Chúng ta phải thường nói lời tốt đẹp, dù đối với bất kỳ ai, bất kỳ việc gì, đều dùng tâm từ bi hỷ xả, dùng lời nói tốt đẹp để tán thán, đây chính là sám hối.

Hai, tùy hỷ bố thí: Nhìn thấy người đang gặp khó khăn chúng ta phải dốc sức cứu giúp, hoặc chung tay làm việc thiện trợ giúp mọi người như, xây cầu sửa đường, cứu người lúc nguy khốn, bố thí ủng hộ cho văn hóa giáo dục. Tùy vào thời gian, hoàn cảnh và nhân duyên mà hỷ xả bố thí, chúng ta vừa có thể khiến bản thân giảm đi lòng tham, lại có thể ban ơn cho chúng sinh, rộng gieo trồng ruộng phúc, đây cũng là một cách phản tỉnh trong đời sống.

Ba, chăm chỉ phục vụ: Chúng ta nên tham gia các hoạt động từ thiện, phát tâm phục vụ cho đại chúng như: tham gia hoạt động làm sạch đẹp môi trường ở núi rừng hay bờ biển, quan tâm nơi sinh sống của làng xóm xung quanh, dọn dẹp vệ sinh hoặc làm việc công ích cho những viện dưỡng lão, nhà nuôi trẻ, những việc làm này có thể dùng như một việc sám hối. Như trong kinh Pháp cú có câu: “Người có lòng từ bi, thương yêu, cứu giúp chúng sinh nhận được mười một pháp thiện, phúc đức thường theo nơi thân”, bởi vậy phúc báo thường song hành với người có tâm nhân từ yêu vật.

Bốn, vui vẻ thành tựu việc cho người: Luôn biết khen ngợi, tán dương ưu điểm, nói vài lời tốt đẹp hoặc dùng hành động để giúp đỡ người khác. Thành tựu cho mọi người, ai cũng tôn trọng lẫn nhau, cùng khoan dung và cảm thông thì quan hệ giữa mình và mọi người sẽ càng hài hòa thân thiện hơn.

Năm, thường có lòng tri ân và báo ân: Làm người nên có tâm tri ân và báo ân, người mà thường biết cảm ân, tích phúc, tích duyên thì thường có sự tiến bộ hơn; người thường có tâm xấu hổ thì biết nâng cao nhân cách của mình. Vì thế, thường thường có tâm biết ơn cha mẹ, sư trưởng, đại chúng và những người có công thành tựu và giúp đỡ cho chúng ta, cũng là phương pháp tốt để sửa đổi giúp bản thân ngày càng tiến bộ.

Sáu, dũng cảm thừa nhận lỗi lầm: Thay vì ăn năn sám hối, tốt hơn hết chúng ta phải tự gánh vác cho lỗi lầm của mình. Hai mươi lăm năm sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, tổng thống nước Đức là Willy Brandt đến Warsaw, Ba Lan để đặt hoa trước đài tưởng niệm những người Do Thái đã chết trong cuộc chiến này. Ông quỳ gối trước tấm bia thiêng liêng để bày tỏ lòng tiếc thương, đau buồn với những người Do Thái đồng thời có lời tạ tội vì những hành động mà Đức Quốc Xã đã gây ra. Khi đó, ông được giới truyền thông thế giới khen ngợi: “Tổng thống nước Đức quỳ xuống, người dân nước Đức hãy đứng lên”, việc “quỳ gối” của Willy Brandt được ca ngợi là “Lời tạ tội có sức mạnh nhất của Châu Âu trong ngàn năm nay” và lời tạ tội đó đã giúp ông đạt giải thưởng Nobel hòa bình. Có thể thấy, việc thừa nhận sai lầm không làm mất đi bản chất của mình mà còn nhận được nhiều sự tôn trọng, kính phục và sự tha thứ của mọi người dân trong xã hội. Việc này càng chứng minh sức mạnh to lớn không gì sánh được của việc sám hối.

Đa số mọi người đều có chung một căn bệnh thường gặp là, bất kể làm việc gì, điều đầu tiên mọi người sẽ tìm cách bảo vệ chính mình, họ cho rằng chỉ có mình là đúng, người khác là sai, chỉ có mình mới là người tốt, người khác đều là người xấu. Bản thân không thể chịu thua kém, luôn cố chấp cho mình là đúng.

Tôi cho rằng, mỗi người phải biết ứng xử hài hòa trong mối quan hệ giữa mình và người, phải khiêm nhường, nhẫn nhịn “Anh đúng tôi sai, anh lớn tôi bé, anh có tôi không, anh vui tôi khổ”. Nếu như, mỗi người đều có thể dũng cảm nhận sai và thường phản tỉnh thì vô minh phiền não sẽ không có cơ sở để sinh khởi, ứng xử với người tự nhiên sẽ hòa hợp, không cần tranh đấu, so sánh, không tính toán, cuộc sống sẽ được vui vẻ hạnh phúc. Trên đời này, nếu mỗi người đều có quan niệm như vậy, tôi tin chắc rằng cả thế giới sẽ hài hòa an lạc, giữa con người sẽ không còn tranh chấp hơn thua.

Biết sai nhận sai, sửa đổi sai lầm là việc rất đáng quý, việc sửa đổi sai lầm chẳng những không bị người khác xem thường, ngược lại còn được người khác tôn trọng. Giống như đại tướng Liêm Pha nước Triệu, từ bản tính cống cao ngã mạn chuyển đổi thành tính cách khiêm tốn, hạ mình, tự mình mang roi đến nhà tể tướng Lạn Tương Như để tạ tội, do vậy mà giải trừ được mối hiềm khích, hai người họ cùng nhau mưu bàn việc nước, nước Triệu nhờ thế mà trở nên giàu mạnh. Có thể thấy, chỉ trong một niệm phản tỉnh, nhận sai, có thể sửa đổi con người. Cho nên việc nhận sai không những có lợi cho người mà còn có lợi cho chính mình, thậm chí còn trở thành chìa khóa cho sự thành công trong cuộc đời.

Ảnh nguồn internet