LÀM ĐỒNG BỘ TÂM VÀ THÂN - TRÍCH "XÃ HỘI GIÁC NGỘ SHAMBHALA"

Làm đồng bộ tâm và thân không phải là một khái niệm hay một kỹ thuật ngẫu nhiên ai đó đã nghĩ ra để tự cải thiện mình. Hơn thế, nó là một nguyên lý căn bản để làm sao hiện hữu như một con người và làm sao để sử dụng những trí giác, giác quan của bạn, tâm và thân của bạn cùng chung với nhau.

Sự biểu lộ của tánh thiện căn bản là luôn luôn tương ưng với sự dịu dàng - không phải yếu đuối, lãnh đạm, dịu dàng kiểu sữa và mật ong, mà là dịu dàng toàn tâm toàn ý, tươi tỉnh với cái đầu và hai vai tốt. Dịu dàng, từ hòa, trong nghĩa này, đến từ việc kinh nghiệm, vắng mặt sự nghi ngờ, hay sự không nghi. Không nghi không dính dáng gì với việc chấp nhận sự vững chắc của một triết học hay khái niệm. Không phải bạn cần cải đạo hay đầu quân vào một cuộc thập tự chinh nào cho đến khi bạn không còn nghi ngờ về những niềm tin của bạn. Chúng ta không đang nói về những người không nghi trở thành thành viên của một cuộc thánh chiến, sẵn sàng hy sinh cho những niềm tin của họ. Vắng mặt của nghi ngờ là tin vào lòng bạn, tin chính bạn. Không nghi nghĩa là bạn đã nối kết, tương thông với chính bạn, bạn đã kinh nghiệm tâm và thân cùng đồng bộ. Khi tâm và thân được đồng bộ, bấy giờ bạn không nghi.

Làm đồng bộ tâm và thân không phải là một khái niệm hay một lý thuyết ngẫu nhiên ai đó đã nghĩ ra để tự cải thiện mình. Hơn thế, nó là một nguyên lý căn bản để làm sao hiện hữu như một con người và làm sao để sử dụng những tri giác giác quan của bạn, tâm và thân của bạn cùng chung với nhau. Thân có thể ví như một ca-mê-ra. Vân đề là bạn có thể dùng chúng cùng chung nhau như thế nào. Khi độ mở và tốc độ lá chắn sáng của ca-mê-ra được xếp đặt thích đáng, hợp với tốc độ của phim ở trong ca-mê-ra, bây giờ bạn chụp được những ảnh đẹp, sắc nét, bởỉ vì bạn đã làm đồng bộ ca-mê-ra và phim. Tương tự, khi tâm và thân đồng bộ thích đáng, bấy giờ bạn có tri giác rõ ràng và bạn có một cảm thức không nghi ngờ, không có chấn động, lắc lư và những thiển cận của lo lắng, chúng làm cho thái độ của bạn hoàn toàn sai sót.

Khi tâm và thân không đồng bộ, có khi tâm bạn ngắn và thân bạn dài, hay có khi tâm bạn dài và thân bạn ngắn. Thế nên bạn không chắc về việc thậm chí cầm lên một ly nước thế nào. Đôi khi bạn đưa tay quá xa, đôi khi bạn đưa tay chưa đủ, và bạn không thể nắm lấy ly nước của bạn. Khi tâm và thân không đồng bộ, bấy giờ, nếu bạn bắn cung, bạn sẽ trật đích. Nếu bạn viết thư pháp, thậm chí bạn làm nhỏ mực trên giấy.

Làm đồng bộ tâm và thân cũng nối kết với việc chúng ta làm đồng bộ hay nối kết với thế giới thế nào, chúng ta cùng làm việc với thế giới thế nào. Tiến trình này có hai giai đoạn, mà chúng ta có thể gọi là nhìn và thấy. Chúng ta có thể nói như vậy về lắng và nghe, hay chạm rồi cảm xúc, nhưng dù sao cũng dễ dàng hơn khi giải thích tiến trình đồng bộ này về tri giác thị giác. Nhìn là sự phóng chiếu đầu tiên của bạn, và nếu bạn có nghi ngờ gì, bấy giờ nó sẽ có một tính chất chấn động, lắc lư. Bạn bắt đầu nhìn, và rồi bạn cảm thấy rung lắc hay lo âu bởi vì bạn không tin vào cái nhìn thấy của bạn. Thế nên đôi khi chúng ta muốn nhắm mắt lại. Bạn không muốn nhìn thấy cái gì nữa. Nhưng mấu chốt là nhìn một cách thích đáng. Hãy thấy các màu: trắng, đen, xanh, vàng, đỏ, lục, tía. Hãy nhìn. Đây là thế giới của bạn! Bạn không thể không nhìn. Không có thế giới nào khác. Đây là thế giới của bạn; đây là bữa tiệc của bạn. Bạn thừa hưởng cái này; bạn thừa hưởng những nhãn cầu này; bạn thừa hưởng thế giới màu sắc này. Hãy nhìn vào sự vĩ đại của cái toàn thể. Hãy nhìn! Chớ do dự - hãy nhìn! Hãy mở đôi mắt bạn. Chớ chớp mắt, và hãy nhìn, hãy nhìn - hãy nhìn, hơn nữa.

Bấy giờ bạn thấy cái gì đó, nó là giai đoạn thứ hai. Bạn càng nhìn, bạn càng tò mò, bạn càng bắt buộc phải thấy. Tiến trình nhìn của bạn không bị kiềm chế, bởi vì bạn nguyên tuyền, bạn dịu dàng, bạn không có gì để mất, và bạn không có cái gì để tranh đấu. Bạn có thể nhìn rất nhiều, bạn có thể nhìn hơn nữa, và bây giờ bạn có thể thấy quá đỗi đẹp đẽ. Thật vậy, bạn có thể thấy cái ấm nóng của màu đỏ và cái lạnh mát của màu xanh và sự giàu có của màu vàng và tính chất xuyên thấu của màu lục - tất cả một lần. Bạn hân thưởng thế giới quanh bạn. Đó là sự khám phá mới lạ kỳ diệu về thế giới. Bạn muốn thám hiểm toàn bộ vũ trụ.

Đôi khi chúng ta tri giác thế giới, chúng ta tri giác mà không có ngôn ngữ. Chúng ta tri giác tức thời, với một hệ thống tiền ngôn ngữ. Nhưng đôi khi chúng ta quan niệm thế giới, trước hết chúng ta nghĩ một từ và rồi chúng ta tri giác. Nói cách khác, trường hợp thứ nhất là trực tiếp cảm nhận hay tri giác vũ trụ; trường hợp thứ hai là trò chuyện với chính mình trong khi thấy vũ trụ của chúng ta. Thế nên hoặc bạn nhìn và thấy vượt khỏi ngôn ngữ - như tri giác thứ nhất - hay bạn thấy thế giới qua cái lọc của tư tưởng bạn, bằng cách nói chuyện với chính bạn. Mọi người đều biết cảm nhận những sự vật trực tiếp là như thế nào. Cảm xúc mãnh liệt — đam mê và hiếu chiến và ghen tức - thì không có ngôn ngữ. Chúng quá mãnh liệt trong chớp nhoáng đầu tiên. Sau chớp nhoáng đầu tiên đó, bấy giờ bạn bắt đầu nghĩ trong tâm bạn: “Tôi ghét anh” hay “Tôi yêu anh” hay bạn nói “Sao tôi yêu anh nhiều thế?” Một đối thoại nhỏ diễn ra trong tâm bạn.

Làm đồng bộ tâm và thân là nhìn và thấy trực tiếp vượt khỏi ngôn ngữ. Đó không phải vì một sự khinh thường ngôn ngữ mà bởi vì sự đối thoại bên trong của bạn trở thành chuyện lải nhải tầm phào vô nghĩa. Bạn đã phát triển loại thơ ca và mơ mộng ban ngày của riêng bạn, bạn đã phát triển những lời chửi rủa của riêng bạn, và bạn bắt đầu có những cuộc trò chuyện giữa bạn với chính bạn và người tình và người thầy của bạn - tất cả trong tâm bạn. Ngược lại, khi bạn thấy rằng bạn có thể thư giãn và tri giác thế giới một cách trực tiếp, bấy giờ cái nhìn thấy của bạn có thể mở rộng. Bạn có thể thấy ngay tại chỗ với sự tỉnh thức tỏ rõ. Mắt bạn bắt đầu mở, rộng hơn và rộng hơn, và bạn thấy rằng thế gỉới là muôn màu và tươi mới và quá chính xác; mọi góc cạnh sắc bén lạ lùng.

Theo cách đó, đồng bộ tâm và thân cũng là nối kết với sự khai triển không sợ hãi. Ở đây không sợ hãi nghĩa là có thể đáp ứng chính xác với thế giới hiện tại một cách trọn vẹn. Nó chỉ có nghĩa là chính xác và tuyệt đối trực tiếp trong liên lạc với thế giới hiện tượng nhờ những tri giác giác quan của bạn, tâm của bạn. Cái nhìn thấy không sợ hãi này cũng phản ánh lên bạn: nó ảnh hưởng cách bạn thấy chính bạn thế nào. Nếu bạn nhìn vào chính bạn trong gương, mọi thứ của bạn, bạn thấy rằng tất cả chúng ở đây, như bạn đang là. Bạn bắt đầu nhận ra rằng bạn có một quyền hoàn hảo để hiện diện trong vũ trụ này, để hiện hữu như thế, và bạn thấy rằng có một sự mến khách nền tảng mà thế giới này cung cấp cho bạn. Bạn đã nhìn và bạn đã thấy, và bạn không phải ân hận, phải xin lỗi vì bạn đã sanh ra trên trái đất này.

Sự khám phá này là thoáng thấy đầu tiên về cái được gọi là Mặt Trời Vĩ Đại Phương Đông. Khi chúng ta nói mặt trời ở đây, chúng ta muốn nói mặt trời của phẩm cách con người. Mặt Trời Vĩ Đại Phương Đông là mặt trời mọc hơn là mặt trời lặn, thế nên nó tượng trưng bình minh, hay sự thức dậy của phẩm cách con người - sự mọc lên của tính chiến sĩ con người. Làm đồng bộ tâm và thân đem đến bình minh của Mặt Trời Vĩ Đại Phưong Đông.

–––––o0o–––––

Trích “Xã Hội Giác Ngộ Shambhala”

Tác giả: Chögyam Trungpa Rinpoche

Người dịch: BDT Thiện Tri Thức

Nhà Xuất Bản Thiện Tri Thức, 2003.