TÔN GIẢ XÁ LỢI PHẤT - MƯỜI VỊ ĐỆ TỬ LỚN CỦA ĐỨC PHẬT - TRUYỆN THƠ TÂM MINH NGÔ TẰNG GIAO

1- TRƯỚC VÀ SAU KHI RA ĐỜI

Miền Nam Ấn Độ một thời

Cách thành Vương Xá chỉ vài dặm thôi

Quê hương đó chính là nơi

Thầy Xá Lợi Phất ra đời thuở xưa,

Phụ thân là một luận sư

Bà La Môn giáo kể như giỏi tài,

Khi thầy còn trong bào thai

Mẫu thân tâm trí thấy hơi khác thường

Trở nên linh mẫn vô cùng

Thật là điềm lạ đáng mừng biết bao!

Khi thầy lên tám tuổi đầu

Thời bao kinh sử đã lầu thông ngay

Lại thêm ăn nói giỏi thay

Rất là lanh lợi ai đây sánh cùng.

Một hôm tiệc lớn bất thường

Người ta khoản đãi quốc vương, đại thần

Luận sư, thái tử dự phần

Thế mà cậu bé cả gan bước vào

Xá Lợi Phất tám tuổi đầu

Leo ngồi tranh chỗ có đâu ngại gì

Thế rồi các vị khách kia

Nhận ra cậu bé nói nghe khác thường

Với bao nghĩa lý tinh tường

Ngôn từ khúc triết, rõ ràng, uyên thâm

Mọi người kinh ngạc vô ngần

Trăm bề bái phục, muôn phần ngợi khen.

2- BẬC THẦY CHÂN CHÍNH

Xá Lợi Phất lớn dần lên

Thân hình cao lớn, dáng hiền, thông minh

Mắt có thần, rất tinh anh

Tác phong học giả trứ danh khác người.

Khi chàng tới tuổi hai mươi

Bèn xin phép được xa rời song thân

Đi chu du khắp xa gần

Tìm thầy học đạo lòng thầm thiết tha.

Thầy đầu tiên San Xà Da

Chàng theo học ít ngày qua với thầy

Rồi chàng chợt nhận thấy ngay

Rằng thầy không có đủ đầy khả năng

Thỏa lòng ước vọng của chàng

Nên chàng từ giã lên đường ra đi.

Bấy giờ trong số bạn bè

Có người tri kỷ, rất chi tâm đầu

Mục Kiền Liên bạn thân lâu

Chàng bèn tâm sự có đâu ngại ngùng

Mục Kiền Liên cũng tán đồng

Cho rằng trên thế gian không có người

Đủ tài dạy họ nữa rồi

Hai chàng quyết định tức thời lập nên

Một trường học mới trong miền

Nhận môn sinh đến dạy riêng chốn này.

Thế rồi cho đến một ngày

Xá Lợi Phất chợt gặp ngay một người

Đang đi khất thực thảnh thơi

Vẻ thời nghiêm túc, dáng thời oai nghi

Thông minh, thanh tịnh, từ bi

Chàng nhìn, thắc mắc, tức thì đến bên

Hỏi thăm cung kính ngay liền

Thầy tu hoan hỉ thuận duyên thốt lời:

“Phật Thích Ca là thầy tôi

Dạy cho giáo lý tuyệt vời cao siêu

Tôi không đủ sức nói nhiều

Chỉ xin đọc lại ít điều tinh anh

Rằng: “Muôn vật từ duyên sinh

Cũng từ duyên đó mà thành diệt đi!”

Rồi thầy tu nói cho nghe

Rằng Phật từng dạy rất chi tinh tường:

“Mọi hành nghiệp đều vô thường

Thảy đều sinh diệt thảm thương não nề,

Khi sinh diệt chấm dứt đi

Niết bàn an lạc tức thì hưởng vui!”

Nghe thầy tu nói dứt lời

Chàng Xá Lợi Phất tâm thời ngộ ngay

Nhân sinh, vũ trụ lâu nay

Chàng từng nghi hoặc, giờ đây hiểu rành.

Chàng về thuật lại ngọn ngành

Cho Mục Liên rõ điều mình vừa nghe

Cả hai vui sướng đê mê

Nghĩ tìm ra được hướng đi rỡ ràng

Bậc tôn sư với đạo vàng

Đó là đức Phật vô vàn thân thương.

Họ cùng quyết định lên đường

Trúc Lâm tu viện vội vàng tìm qua

Để xin đức Phật Thích Ca

Từ bi cho họ xuất gia theo Ngài.

Phật hoan hỉ nhận cả hai

Biết tương lai họ là người giỏi giang

Khả năng truyền bá đạo vàng

Cho bao đệ tử và hàng chúng sanh.

3- XÂY CẤT TU VIỆN KỲ VIÊN

Từ khi theo Phật tu hành

Thầy Xá Lợi Phất vang danh cửa Thiền

Tăng đoàn uy tín tăng thêm

Phật luôn tin cẩn cho nên cử thầy

Đi lên miền Bắc xứ này

Để mà giáo hóa dân ngay trong vùng

Đồng thời giám đốc công trường

Cất xây tu viện địa phương cúng dường

Do ông Tu Đạt hiến dâng Nơi thành

Vương Xá hiện đương tiến hành.

Rất đông ngoại đạo bất bình

Kéo nhau phản đối công trình nói trên,

Họ đâu có để thầy yên

Thách thầy tranh luận đôi bên tỏ tường,

Ông Tu Đạt lo vô cùng

Riêng thầy lại rất vui mừng nhận ngay

Muốn nhân cơ hội tốt này

Hoằng dương giáo pháp tại đây giúp đời.

Luận sư ngoại đạo nhiều người

Cử ra đối chất, có tài đua tranh

Thầy Xá Lợi Phất một mình

Nhưng mà trí tuệ tinh anh hàng đầu

Lại thêm thấu hiểu đạo màu

Công khai tranh luận ai đâu sánh cùng

Nghe thầy đối đáp hào hùng

Vạch ra chân lý Phật từng tuyên dương

Phía bên ngoại đạo nghe xong

Chân tâm bừng sáng phục tùng theo ngay

Cùng bao quần chúng vùng này

Quy y Tam Bảo lòng đầy niềm tin

Thế là tu viện Kỳ Viên

Hoàn thành tốt đẹp nơi miền phương xa.

4- KÊU GỌI TỲ KHEO LẠC LỐI

Một thời Đề Bà Đạt Đa

Người em họ Phật tỏ ra mê mờ

Âm mưu phản bội bất ngờ

Nhiều phen hại Phật nhưng mà không xong

Tỳ kheo một số theo ông

Còn ham lợi lộc, chưa thông đạo màu

Một hôm họ tụ họp nhau

Thầy Xá Lợi Phất bỗng đâu tới liền

Vẻ uy nghi, dáng trang nghiêm

Thầy nhìn đại chúng rồi lên tiếng rằng:

“Tu hành theo ánh đạo vàng

Chớ ham mong nhận thập phương cúng dường

Chớ ham vật chất tầm thường

Hãy mau tỉnh ngộ theo đường chân tu

Học điều Phật dạy từ xưa

Để mau thoát khổ, vượt bờ tử sinh!”

Rồi thầy thuyết giảng nhiệt tình

Vạch ra chân lý tinh anh

Pháp màu Soi đường giác ngộ tối cao.

Tỳ kheo lạc lối từ bao lâu rồi

Tỉnh ra, quỳ xuống tức thời

Cùng nhau sám hối thốt lời thành tâm

Theo thầy Xá Lợi Phất luôn

Trở về lại với tăng đoàn trước đây.

Phật hoan hỉ khen ngợi thầy

Công lao to lớn dựng xây tăng đoàn.

5- NÊU GƯƠNG NHẪN NHỤC 

- Thầy thương nhẫn nhục vô vàn

Một lần thầy chẳng có căn phòng nào

Để mà an giấc đêm thâu

Tỳ kheo chiếm hết còn đâu phần thầy

Thầy bình yên ra gốc cây

Suốt đêm tĩnh tọa nơi đây chẳng phiền

Dù là trưởng lão cao niên

Thầy luôn nhường nhịn! An nhiên vô bờ!

- Thầy cùng với La Hầu La

Một ngày khất thực đi ra cổng thành

Một tên vô lại lưu manh

Vung tay lấy cát cố tình ném qua

Vào bình bát La Hầu La

Rồi dùng gậy đánh thật là đớn đau

Trò thời nổi giận lên mau

Thầy bèn khuyên nhủ: “Giận đâu ích gì

Con nên trải lòng từ bi

Đem tình thương xót hướng về chúng sinh!”

- Một hôm có kẻ cố tình

Manh tâm khiêu khích, chạy nhanh đến thầy

Nhắm vào lưng đánh thẳng tay

Mạnh như trời giáng! Thân gầy lao đao!

Thầy Xá Lợi Phất nhịn đau

Thản nhiên tiếp tục cúi đầu bước đi

Không hề bực bội chút gì

Kẻ kia kinh ngạc, tức thì hối ngay

Vội vàng quỳ lạy trước thầy

Ăn năn xin lỗi, lòng đầy xót xa:

“Con vừa trắc nghiệm thấy ra

Gương thầy nhẫn nhục quả là quý thay

Con xin được cung thỉnh thầy

Ghé qua nhà để con đây cúng dường!”

Thầy hoan hỉ trải tình thương

Theo về nhà kẻ hoàn lương quản gì

Nhưng rồi một đám đông kia

Nổi sân kéo tới tức thì bao vây

Muốn trừng trị kẻ đánh thầy

Thầy bèn can gián, tỏ bày đôi câu:

“Người này biết sám hối mau

Khỏi cần trị tội! Còn đâu lỗi lầm!”

6- TU HỌC KHÔNG THỐI CHUYỂN

- Thầy Xá Lợi Phất phát tâm

Ghi trong câu chuyện tiền thân lâu rồi

Thầy thường bố thí cho người

Ruộng vườn, nhà cửa và tài vật luôn

Hy sinh đến cả tấm thân

Sáu mươi tiểu kiếp qua dần trước kia

Đường tu học mãi từ bi

Không hề thối chuyển chút chi trong lòng.

- Thầy thường tỏ lượng khoan dung

Có tỳ kheo nọ bỗng dưng vu rằng

Bị thầy lăng nhục xỗ xàng

Thầy bèn trình Phật rõ ràng đầu đuôi

Rằng thầy tuổi gần tám mươi

Nguyện hiền như “đất”, “nước” nơi cõi trần

Đồ dơ ai đổ xuống thân

Cũng luôn chịu đựng nhục nhằn quản chi,

Tựa như mặt đất hiền kia

Và như nước sạch chảy đi xuôi dòng

Dù đồ dơ bẩn vô cùng

Người ta đổ xuống cũng không hề gì,

Có đâu lại dám khinh khi

Nỡ nào nhục mạ thầy kia nặng nề!

Tỳ kheo vu cáo vội quỳ

Thốt lời sám hối rất chi chân tình.

–––––o0o–––––

Trích: Mười Vị Đệ Tử Lớn Của Đức Phật

Tác Giả: Tâm Minh Ngô Tằng Giao

Dịch Giả: Hạnh Cơ

Ảnh: Nguồn Internet