CẮT ĐỨT SỢI DÂY MỘT CÁCH QUYẾT ĐỊNH - DUDJOM RINPOCHE

Một tantra diễn tả Dorje Zhonnu:

Cái thấy, vô niệm, nguyên sơ, không lừa dối,
đó chắc chắn là Dorje Zhonnu, Vajra Kilaya.

Pháp giới Trong sáng (Klong gsal) diễn tả chi tiết cái thấy này:

Tinh túy của nó là tánh giác thanh tịnh bổn nguyên, thoát khỏi tư tưởng khái niệm, nhị nguyên.
Bản tánh của nó là tánh giác hoàn hảo tự phát, sự rạng rỡ tự nhiên của ánh sáng trống không.
Tâm bi bất nhị của nó là tánh giác tỏa khắp những hiện tướng trong không vô ngại.

Tinh túy là hiện diện trống không, bản tánh là sáng tỏ trống không và lòng bi là những hiện tướng trống không, chúng là không thể tách lìa nhau, nhưng ở đây chúng ta xét xem từng cái một.

Thứ nhất, tinh túy, tánh giác thanh tịnh bổn nguyên

Tinh túy của hiện diện thanh tịnh không có bản chất hay thuộc tính; nó không thể thấy thậm chí đối với mắt Phật. Bởi vì nó không có nền tảng và không có căn cứ, xác nhận hiện hữu của nó bằng 'Đây là nó' thì vô ích; nó siêu vượt lời và thoát khỏi ẩn dụ. Bản tánh của nó thì không thể quan niệm; nó ở ngoài khuôn khổ quy chiếu của trí năng. Trong nguồn gốc của nó, trong bản tánh căn bản của nó, nó là tánh Không, thế nên những khái niệm mê lầm hay giải thoát không thể áp dụng; sanh tử không có nền móng, và về niết bàn, chỉ hiện hữu như là một đối lập ngôn ngữ trong tương quan với sanh tử, nó không có thực tế. Pháp giới sáu phần (Klong drug pa) nói rõ:

Tánh Không không có hiện hữu không gian và thời gian.

Thứ hai, bản tánh, tánh giác tự phát

Tinh túy thanh tịnh bổn nguyên, là sáng tỏ vô ngại, vượt khỏi lời nói, tư tưởng hay bất kỳ chỉ bày nào, có tiềm năng trí huệ của tánh giác thanh tịnh. Như tất cả mọi khoảng không gian đều có ánh sáng mặt trời tỏa khắp, như vậy ánh sáng này của tâm tỏa khắp mọi tính chất ổn định và chuyển động; nó thấm khắp toàn bộ sanh tử và niết bàn như thể nó là năng lực chuyển động hay tự ngã đời sống của nó. Hơn nữa, không có nhị nguyên cái chứa dựng và cái được chứa dựng (ngoài và trong), bản tánh không có biên giới hay giới hạn nào; nó là một toàn thể trọn vẹn, không thể phân chia, trong đó nhị nguyên sanh tử và niết bàn là không thể thừa nhận. Pháp giới sáu phần xác định tính bất nhị:

Ánh sáng, sáng tỏ này, siêu vượt hiện hữu và không hiện hữu;
nó không thể được diễn tả bằng lời hay ẩn dụ.

Thứ ba, tâm bi, tánh giác tỏa khắp

Tinh túy trống không và bản tánh sáng tỏ tạo thành lòng bi thì vượt khỏi định danh là một hay nhiều; một cách căn bản, tánh Không và sáng tỏ là một cặp đôi không thể chia tách, một hợp nhất không thể phá vỡ, như một ngọn đèn và ánh sáng của nó. Sự hoàn thiện của thể trạng tự nhiên này là thanh tịnh và đơn giản; nó không thể được đặt kế hoạch hay phát triển. Nó tự biểu lộ vô ngại trong nền tảng, sanh khởi như những hiện tướng rõ ràng. Không có gì để thấy, khi tìm kiếm một người biết hay cái được biết và khi tìm những phương diện khách quan và chủ quan của hiện tướng. Cái không thấy này là cái thấy bất nhị, không thể quan niệm và vượt khỏi so sánh, và nó được nhân cách hóa là Dozje Zhonnu Vajra Kilaya như là Nền tảng. Dãy những Viên ngọc (Nor bu Phra bkod) viết rất rõ ràng:

Phật toàn thiện là bản thân hiện diện thanh tịnh:
tinh túy của nó là không có thời gian,
bản tánh của nó là vô ngại,
lòng bi của nó nội tại trong tất cả.

-------o0o-------

Tác giả: DUDJOM RINPOCHE

Trích: TIA SÉT ĐÁNH CỦA DUDJOM RINPOCHE - MỘT TÔN VINH THỊ KIẾN TỊNH QUANG TRONG TREKCHO ĐẠI TOÀN THIỆN

Keith Dowman dịch và bình giảng

NXB Thiện Tri Thức năm 2025

Ảnh nguồn internet.