KHÔNG GÂY HẠI CHO AI KHÁC
BẢY BƯỚC YÊU THƯƠNG – DALAI LAMA 14TH
Biên Dịch: Lê Tuyên
-----o0o-----
Thể xác này xem ra không thể tồn tại lâu hơn một trăm năm hoặc khoảng thời gian như thế, dẫu rằng chúng ta có may mắn cách mấy. Nó không phải là một cách gì đó có thể tiếp tục tồn tại mãi cho đến những kiếp sau. Sự hạn chế của nó có nghĩa là các phẩm chất thể chất chẳng hạn như sức mạnh và sự nhanh nhẹn luôn có giới hạn. Điều quan trọng là chúng ta cần phải hành động vì những phẩm chất vô hạn có giá trị vượt ra khỏi giới hạn thời gian của kiếp sống này của chúng ta thêm thịnh vượng.
Các bài luyện tập trong Phật giáo nói về việc rèn luyện một tâm hồn có thể được tóm tắt qua hai câu sau: “ Nếu bạn có thể, bạn nên giúp đỡ mọi người. Nếu bạn không thể, ít nhất bạn cũng đừng gây hại cho người khác”. Cả hai cân nói này đều được đặt trên nền tảng là lòng yêu thương và lòng từ bi. Trước tiên bạn cần phải chế ngự được khuynh hướng muốn gây hại cho người khác, bạn cần tự nguyện kiềm chế những hoạt động thuộc thể chất và lời nói có khả năng gây hại cho người khác. Những hành vi phi đạo đức thuộc thể chất gồm có giết chóc, trộm cắp và dâm ô; những hành vi phi đạo đức thuộc lời nói gồm có nói dối, những lời nói gây chia rẽ, những lời nói thô tục và những lời nói vô nghĩa; những hành vi phi đạo đức thuộc tinh thần gồm có tham lam, những suy nghĩ ác ý và những suy nghĩ sai lạc. Mười hành vi này gây ra đau khổ cho cả người khác lẫn chính bản thân bạn.
Giết chóc có nghĩa là kết thúc đời sống của một sinh linh nào đó, hoặc bạn tự tay giết chóc hoặc bạn xúi giục người khác giết chóc. Đôi khi hành này cũng xuất nguồn từ một con vật nào đó do bạn muốn có thịt để ăn. Cũng có lúc hành vi giết chóc này xuất nguồn từ sự thù địch, chẳng hạn như khi bạn giết chết một ai đó để trả thù, hoặc thậm chí do một suy nghĩ sai lạc nào đó, chẳng hạn như khi bạn nghĩ rằng sự hy sinh của động vật là điều thiết yếu để mang lại lợi ích cho bạn. Mỗi người trong chúng ta đều có khả năng tham gia một tội ác sát sinh như thế này. Khi lòng căm tham, lòng căm thù, lòng lưu luyến, lòng ganh tị, hoặc sự ngu dốt xuất hiện, khi ấy trong bạn xuất hiện khả năng phạm tội ác này.
Trộm cắp phát sinh chủ yếu do lòng tham - lấy cắp tài sản của một người nào đó bằng cách đánh lừa họ (chẳng hạn như khi người bán hàng sử dụng những chiếc cân thiếu chính xác nhằm thu lợi cho họ ), bằng cách ép buộc cưỡng bách (dùng sức mạnh trấn áp người khác để lấy cắp tài sản ), hoặc bằng cách ăn trộm.
Dâm ô thường phát sinh phát sinh chủ yếu do ham muốn giao cấu cùng một người không thích hợp với mình (chẳng hạn trong trường hợp cưỡng dâm).
Nói dối thường có động cơ thúc đẩy là muốn che đậy một điều gì đó, chẳng hạn như khi bạn nói với một người khác rằng “Tôi đã trông thấy như thế đó” mà thực ra thì bạn chẳng thực sự trông thấy như thế. Bạn có thể dễ dàng nhầm lẫn giữa những hành vi phi đạo đức thuộc thể chất hoặc lời nói.
Những lời nói gây chia rẽ bất hoà là những lời nói có chủ ý nhằm chia rẽ những người đang hòa thuận hoặc gây ra thêm những bất hòa giữa hai người đang thù hằn lẫn nhau muốn tìm kiếm sự hòa hợp. Những lời nói này có thể công khai, công khai cùng với sự dối trá, hoặc gián tiếp qua ẩn ý sau câu nói.
Những câu nói thô tục xuất hiện qua những lời nói khiến người khác cảm thấy khó chịu – thường xuất nguồn từ lòng căm thù – hoặc trực tiếp nói thẳng vào mặt, hoặc qua những lời chế nhạo, hoặc gián tiếp qua những câu chuyện ngồi lê đôi mách.
Những lời vô nghĩa thường xuất nguồn từ sự vô tâm hoặc ngu muội.
Lòng tham là một khao khát liên tục muốn có được tài sản của người khác. Lòng tham đặc biệt gây hại khi bạn đánh mất lòng tự trọng của mình và không còn muốn ngăn nó lại nữa.
Những suy nghĩ ác ý xuất nguồn từ lòng căm thù, chẳng hạn khi bạn có ý định giết chết một người nào đó trong một cuộc chiến nào đó; nó xuất phát từ lòng ganh tị, chẳng hạn khi bạn muốn gây hại cho đối thủ cạnh tranh của mình; hoặc từ sự miễn cưỡng trong việc tha thứ cho kẻ thù. Những suy nghĩ ác ý đặc biệt gây hại mạnh mẽ khi nó được xem là một phẩm chất tốt đẹp không cần phải sửa đổi..
Những suy nghĩ sai lạc là những quan niệm có từ lâu đời luôn cho rằng các phẩm hạnh đạo đức và những hành vi sai lạc không phải là nguyên nhân tạo ra hạnh phúc và đau khổ và những quan niệm này luôn phủ nhận việc rèn luyện một tâm hồn đạo đức. Những suy nghĩ sai lạc sẽ phát huy mạnh mẽ tác hại của chúng khi bạn khăng khăng không muốn tìm kiếm sự thực.
Điều quan trọng là chúng ta cần phải tìm hiểu rằng những hành vi sai lạc của thể chất và lời nói không chỉ tự phát sinh mà còn xuất nguồn từ sự phụ thuộc vào những động cơ thúc đẩy thuộc tinh thần. Tác động của những trạng thái sai lạc trong tâm hồn sẽ dẫn đến việc những hành vi sai lạc thuộc tinh thần. Tác động của những trạng thái sai lạc trong tâm hồn sẽ dẫn đến việc những hành vi sai lạc thuộc thể chất được tạo ra. Thế nên, để có thể kiểm soát được những hành vi sai lạc thuộc thể chất và lời nói, điều quan trọng là chúng ta cần phải tìm đến được căn nguyên của chúng, đó là tâm hồn và gọt dũa nó. Việc rèn luyện lòng yêu thương ở mức độ này có thể được tóm gọn bằng câu nói sau: “Đừng gây hại cho người khác.”
-----o0o-----
Trích “Bảy Bước Yêu Thương”
Tác giả : Dalai Lama 14th
Biên Dịch: Lê Tuyên
Hiệu đính: Lê Gia
Nhà Xuất Bản Văn Hóa Dân Tộc
