GIỐNG NHƯ KHI NGHE MỘT CHÚ CHIM HÓT
Trích từ: ZEN IS RIGHT NOW – Những câu chuyện giáo huấn và giai thoại của Shunryu Suzuki.
Biên soạn bởi David Chadwick,
Nguyên Chân Việt Dũng chuyển ngữ - BDT Thiện Tri Thức @ 2025.
MỘT GIỚI THIỆU NGẮN GỌN VỀ LÃO SƯ SHUNRYU SUZUKI
Lão sư Shunryu Suzuki - một thiền sư của dòng Thiền Tào Động từ Nhật Bản - đã đến San Francisco vào năm 1959 ở tuổi năm mươi lăm. Ngài đến để truyền pháp cho một giáo đoàn người Mỹ gốc Nhật tại một ngôi chùa trên phố Bush ở Japantown có tên là Sokoji, bộ phái Thiền Tào Động. Tuy nhiên, sứ mệnh của ngài còn hơn cả những gì mà các chủ nhà mong đợi ở ngài. Ngài mang theo ước mơ giới thiệu tới phương Tây việc thực hành trí tuệ và sự giác ngộ của Đức Phật, như ngài đã học được từ các vị thầy của mình.
Một cộng đồng của những học viên sớm được hình thành xung quanh ngài; nhiều người trong số họ chuyển đến các căn hộ trong khu phố để họ có thể đi bộ đến Sokoji và thực hành tọa thiền (zazen) vào các buổi sáng sớm và tối.
Năm 1964, một nhóm nhỏ các học viên bắt đầu gặp nhau để tọa thiền hàng ngày tại Los Altos, phía nam San Francisco. Các nhóm khác được thành lập tại Mill Valley và Berkeley. Suzuki Roshi (Lão sư Suzuki), như ngài được gọi, sẽ tham gia cùng mỗi nhóm một lần một tuần, khi ngài có thể. Ngài sống riêng tại Sokoji cho đến năm 1967 - khi Trung tâm Sơn Thiền được thành lập tại Tassajara Springs, sâu trong vùng hoang dã của Quận Monterey. Vào tháng 11 năm 1969, Suzuki Roshi rời Sokoji để thành lập City Center trên Phố Page ở San Francisco như một trung tâm thực hành Thiền nội trú. Ngài qua đời tại đó vào năm 1971.
…
Lão sư Suzuki đã nói về cấu trúc nghịch lý nhị nguyên của thực tại—hình tướng và tánh Không, cái tương đối và tuyệt đối, quá khứ và hiện tại. Lặp lại lời của thiền sư Dogen (Đạo Nguyên), sáng tổ của dòng Thiền Tào Động Nhật Bản, ngài dạy rằng thực hành Thiền không phải là sự chuẩn bị cho bất cứ điều gì khác; rằng thực hành chính là chứng ngộ, chứ không phải là cái dẫn đến chứng ngộ. Tất nhiên chúng ta phải cân nhắc đến tương lai và lập kế hoạch, nhưng chúng ta phải an trú trong thực tại hiện tiền.
Lão sư Suzuki khuyến khích các học trò của mình rằng trên tất cả hãy là chính mình và không nên coi ngài hay giáo lý Phật giáo là một cái nạng chống. Ngài nói trong một bài giảng, “Hành xử của bạn không nên chỉ dựa trên những giáo lý bằng lời nói. Bản tánh sâu thẳm nhất của bạn sẽ cho bạn biết. Đó là giáo lý chân chính. Những gì tôi nói không phải là giáo lý chân chính. Tôi chỉ đang cho bạn sự gợi ý mà thôi.” Ngài nói rằng mình không có giáo lý cụ thể riêng biệt nào hết. Đối với tôi, ngài chỉ luôn cố gắng giúp chúng ta thức tỉnh.
Michael Wenger, người đã làm việc rất nhiều với kho lưu trữ bài giảng của lão sư Suzuki và các ấn phẩm của Trung tâm Thiền San Francisco, đã từng nói rằng ông có một hình ảnh của Suzuki Roshi cầm một cây cung—ngài đang bắn những mũi tên lên không trung, hy vọng chúng sẽ trúng một cái đích nào đó. Tất cả chúng ta đều là mục tiêu của ngài. Tôi hy vọng một số mũi tên sau đây sẽ bắn trúng bạn.
-David Chadwick
@
Trong một cuộc hỏi đáp, tôi bước lên về phía lão sư Suzuki và nói, “Hiện tại là gì?”
Ngài nói, “Đừng có hỏi tôi. Hiện tại là hiện tại. Bạn có hiện tại của bạn. Tôi có hiện tại của tôi. Đó là lý do tại sao hiện tại lại quan trọng đến vậy. Nó vượt ra ngoài câu hỏi và câu trả lời.”
#
Một học viên nói với lão sư Suzuki rằng với anh ấy, dường như chúng ta cần có một chút cái tôi và hỏi, "Nhưng chúng ta cần bao nhiêu?"
Lão sư Suzuki trả lời, "Cần vừa đủ để bạn không lao ra trước đầu xe buýt là được."
#
Tôi hỏi Suzuki Roshi, “Khi con làm việc trong bếp, con cảm thấy như là mình đang ở trong tâm điểm của sự thực hành. Tại sao con lại phải ngồi thiền nhiều như vậy?”
Ngài trả lời, “Để mở tâm của bạn rộng hơn và rộng hơn nữa.”
#
Một buổi sáng, sau khi kết thúc buổi tọa thiền, lão sư Suzuki nói với các học viên vẫn đang quay mặt về phía bức tường, lặp lại một chủ đề cũ với một biến tấu mới mẻ: “Khi các bạn nghe thấy tiếng chuông báo thức, các bạn nên bật dậy ra khỏi giường ngay lập tức. Các bạn không nên nằm đó. Nếu không, làm sao các bạn có thể đối mặt với cái chết, cái luôn đến bất ngờ? Nhưng đừng bật dậy ra khỏi giường như cách tôi đã làm sáng nay. Tôi đã làm đổ chiếc đèn của mình.”
#
Lão sư Suzuki hay nghe các học trò phàn nàn về những người khác. Ngài thường trả lời rằng “Mọi người đều đang nỗ lực làm điều tốt nhất của họ”.
#
Một học viên nói rằng cô ấy không hiểu ý nghĩa cuộc đời của mình.
Lão sư Suzuki trả lời, “Ý nghĩa vĩnh cửu nằm trong cuộc sống hàng ngày của bạn. Vì vậy, không cần phải đi tìm hiểu ý nghĩa của cuộc sống là gì.”
#
Trong một cuộc vấn đáp, tôi bước lên và nói, “Dòng suối bên ngoài Tassajara đã chảy từ lâu. Con muốn hỏi nó ngay bây giờ, nó phải chảy bao lâu và bao siêng? Hãy lắng nghe…”
Lão sư Suzuki nói, “Nếu bạn nhận ra điểm đó, thì đó chính là bài thuyết pháp của Đức Phật.”
#
Lão sư Suzuki cho biết ngài hạnh phúc nhất khi các học trò của mình chia sẻ niềm vui của sự thực hành. Ngài nói rằng đó mới chính là Phật giáo—không phải là sự chứng ngộ hay sự hiểu biết.
#
Không chút do dự, ngài ấy với tay qua, đưa phần còn lại vào miệng tôi và nói, "Nó ngon lắm. Sao bạn không thử xem?". Đó là củ sen, và nó ngon vô cùng.
#
Một học viên hỏi, “Cái tôi nhỏ bé đến từ đâu?”
Lão sư Suzuki trả lời, “Thực ra, không có cái tôi nhỏ bé. Chúng ta nói có cái tôi nhỏ bé, nhưng đó là sai lầm. Chúng ta thường mắc phải kiểu sai lầm đó.”
#
Một học viên hỏi, “Làm thế nào mà cái tâm lớn có thể ẩn mình kỹ như vậy?”
Lão sư Suzuki trả lời, “Bởi vì nó quá lớn.” Ngài dừng lại rồi nói thêm, “Hoặc bởi vì bạn quá cận thị.”
#
Trong khoảng một năm đầu tiên thực hành thiền tọa một cách mãnh liệt, tôi bắt đầu có những kinh nghiệm mà tôi tưởng là độc đáo, khác thường và đôi khi có liên quan đến việc đạt được chứng ngộ. Tôi đã yêu cầu một cuộc vấn đáp với Lão sư Suzuki và kể cho ngài nghe về những kinh nghiệm của mình, mong đợi nhận được sự khen ngợi và công nhận.
Ngài chỉ nói, "Hmm, chẳng mấy chốc bạn sẽ không gặp phải vấn đề này nữa. Đây là chuyện thường gặp phải ở những học viên mới bắt đầu. Tuy nhiên, việc thực hành của bạn vẫn ổn. Cứ tiếp tục ngồi thôi."
#
Tôi hỏi lão sư Suzuki làm sao để quyết định đi theo hướng nào khi con đường chia làm hai ngả. Ngài trả lời, “Đừng do dự. Đừng nghĩ xem hướng nào là tốt hay xấu. Khi bạn không nghĩ về nó, trực giác sẽ cho bạn biết nên đi theo hướng nào.”
#
Tôi đã bị rung động đến tận đáy lòng bởi một sự thấu tỏ và quyết định kiểm tra nó với lão sư Suzuki. Tôi hỏi ngài rằng liệu khoảnh khắc nhận biết sáng tỏ này của tôi có phải là một kinh nghiệm chứng ngộ hay không? Khi ngài nói ‘đúng’, tôi lại hỏi liệu đây có phải là sự sống của ngài trong mọi lúc không. Ngài mỉm cười và nói, "Ồ, nó giống như khi bạn nghe một chú chim hót vậy."
